Tết Nguyên Đán là ngày lễ quan trọng nhất của người dân Việt Nam, trong dịp này có rất nhiều phong tục truyền thống tốt đẹp có ý nghĩa sâu sắc của người Việt diễn ra nhằm cầu mong một năm mới an lành, may mắn, an khang, thịnh vượng. Trải qua nhiều biến động của lịch sử, nhưng đến nay nhiều người Việt vẫn gìn giữ được những phong tục, tập quán tốt đẹp trong ngày Tết cổ truyền.

Gói bánh chưng

Tục gói bánh Chưng là món ăn truyền thống ở nước ta từ thời đại Vua Hùng, và là một trong những giá trị truyền thống trường tồn với thời gian không thể thiếu trong những ngày Tết của người Việt cho tới ngày nay.Các gia đình thường gói bánh chưng từ những ngày 27, 28 ,29 Tết.

Phong tục gói bánh chưng ngày tết của người Việt

Bánh chưng là món bánh Tết đặc chưng của các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ. Tại các tỉnh miền Nam, món bánh phổ biến trong những ngày Tết là bánh Tét,  đó là loại bánh hình trụ tròn, được gói bằng lá chuối, với nguyên liệu là gạo nếp, thịt lợn và nhân bánh làm từ đỗ xanh, đỗ đen hay chuối

Thăm mộ tổ tiên

Tục cúng tạ mộ cuối năm là phong tục truyền thống của đời sống người Việt, thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn, hướng về ông bà tổ tiên của con cháu thế hệ sau. Những ngày giáp Tết, con cháu trong gia đình sẽ cùng nhau đi thăm viếng, làm sạch đẹp nơi an nghỉ của ông bà tổ tiên và người thân của mình và đắp mời Gia tiên về đón năm mới.

Chơi hoa dịp tết

Ngày tết Miền Bắc thường chọn cành đào đỏ để cắm trên bàn thờ hoặc cây đào trang trí trong nhà, bởi theo quan niệm, đào có quyền lực trừ ma và mọi xấu xa, màu đỏ chứa đựng sinh khí mạnh, màu đào đỏ thắm là màu may mắn, như lời cầu nguyện và chúc phúc đầu xuân.

Miền Trung và miền Nam lại chơi mai vàng. Màu vàng tượng trưng cho sự cao thượng vinh hiển cao sang, màu vàng còn tượng trưng cho vua chúa (thời phong kiến) màu vàng được tượng trưng cho sự phát triển nòi giống.

Ngoài hai loại hoa đặc trưng cho Tết là đào và mai, hầu như nhà nào cũng có thêm những loại hoa để thờ cúng và hoa trang trí như hoa vạn thọ, cúc, lay ơn, hoa huệ. Còn cây quất thường được trang trí tại phòng khách, cây quất với lộc quả chín vàng ươm, tròn trịa, sum suê tượng trưng cho sự sinh sôi, thịnh vượng, tràn đầy, viên mãn kết quả.

Bày mâm ngũ quả

Mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ tiên là phong tục không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt để cầu mong một năm mới bình an, may mắn, hạnh phúc, an khang, phú quý.

Mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu trong ngày tết cổ truyền của người Việt Nam

“Mâm ngũ quả ngày tết rất quan trọng, mâm ngũ quả ngày Tết là nét văn hóa đặc trưng của người Việt, dù có khác nhau giữa các vùng miền nhưng trên hết đều thể hiện sự thành kính hướng về nguồn cội, tổ tiên và ước mong một năm mới an khang, hạnh phúc và đủ đầy. Thiếu gì cũng được nhưng phải đủ tròn mâm ngũ quả”, cô Thanh Mai, giảng viên Cao đẳng y dược TPHCM chia sẻ.

Ngày Tết, mâm ngũ quả là điều không thể thiếu được trong mỗi gia đình. Tuy nhiên, để bày được mâm ngũ quả có ý nghĩa không phải ai cũng biết. Tùy phong tục và sản vật từng vùng miễn cũng bày trí mâm ngũ quả khác nhau.

Câu đối tết

Để trang hoàng nhà cửa và để thưởng xuân, trước đây từ các nho học cho tới những người bình dân “tồn cổ” vẫn còn trọng tục treo “câu đối đỏ” nhân ngày Tết. Những câu đối này được viết bằng chữ Nho (màu đen hay vàng) trên những tấm giấy đỏ hay hồng đào cho nên thường được gọi chung là câu đối đỏ.

Câu đối là một trong sáu thứ tiêu biểu nhất của ngày Tết theo phong tục cổ truyền của dân tộc: Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/ Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh.

Cúng giao thừa

Đêm 30 tháng Chạp, rạng sáng mùng 1 Tết, ở các tỉnh, thành, địa phương, người dân hay đi lễ chùa, lễ đền miếu để cầu xin Phật Thánh phù hộ độ trì cho bản thân và gia đình suốt năm bình an, may mắn, thịnh vượng, mọi việc như ý.

Mâm lễ các gia đình tùy tâm chuẩn bị, hoặc có thể đến chùa, đền, miếu mua sẵn.

Sở dĩ người Việt Nam làm lễ cúng giao thừa vì niềm tin rằng: Một năm bắt đầu, ắt phải có kết thúc. Ý nghĩa của buổi lễ cũng là: bỏ hết đi những ân oán năm cũ, nghinh đón năm mới đến với tài lộc và những điều tốt đẹp.

Tục xông đất đầu năm

Sau thời điểm giao thừa lúc 12 giờ đêm cuối năm, người khách đầu tiên đến thăm gia chủ trong năm mới là người “xông đất”, là sứ giả do sự may mắn đưa đến. Theo quan niệm dân gian, người xông đất có ảnh hưởng quan trọng đến hậu vận của cả nhà trong năm mới. Ai cũng hy vọng một năm mới tài lộc dồi dào, làm ăn thịnh vượng, mạnh khỏe tiến bộ, thành đạt hơn năm cũ.